Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường có chức năng và nhiệm vụ sau đây:

• Chỉ đạo việc xây dựng thể chế, chiến lược, chính sách về tài nguyên và môi trường; các lĩnh vực chuyên ngành: quản lý đất đai, biến đổi khí hậu; các mặt công tác tổ chức cán bộ, kế hoạch, tài chính, khoa học và công nghệ, hợp tác quốc tế, công nghệ thông tin, thanh tra; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng chống tham nhũng; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức.
• Trực tiếp phụ trách các Vụ: Tổ chức cán bộ, Kế hoạch - Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Hợp tác quốc tế; Thanh tra Bộ; Tổng cục Quản lý đất đai; Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường; Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tài nguyên và môi trường.
• Trực tiếp làm nhiệm vụ: Chủ tịch Hội đồng thi đua - khen thưởng của Bộ; Chủ tịch Ủy ban sông Mê Công Việt Nam; Chủ tịch Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia; Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn và chất độc hóa học sau chiến tranh ở Việt Nam; Phó Chủ tịch Hội đồng quốc gia về tài nguyên nước; Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo nhà nước về điều tra cơ bản tài nguyên - môi trường biển; Phó Chủ tịch Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu; Phó Chủ tịch Phân ban Việt Nam trong Ủy ban liên Chính phủ Việt Nam - Hà Lan về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước; Trưởng ban Chỉ đạo liên ngành thực hiện Kế hoạch xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22 tháng 4 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ; Trưởng ban Chỉ đạo thực hiện Chiến lược quốc gia về đa dạng sinh học đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Trưởng ban chỉ đạo thực hiện Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu và Nghị định thư Kyoto; Trưởng ban Công tác đàm phán của Việt Nam về biến đổi khí hậu; Trưởng ban chỉ đạo Quỹ Môi trường toàn cầu của Việt Nam.[1]